آنچه باید از بای پپ بدانیم

بسیاری از افرادی که دارای مشکلات گوناگون تنفسی هستند با دستگاه های کمک تنفسی مانند سی پپ و بای پپ آشنایی دارند. در این مقاله به بررسی نکات و پاسخ به سوالاتی می پردازیم که ممکن است در رابطه با بای پپ به وجود بیایند.

دستگاه Bi-level Positive Airway Pressure که به اختصار BiPAP (بای پپ/بی پپ) نامیده می شود، نوعی دستگاه کمک تنفسی است که در زیر شاخه ی ونتیلاتورها قرار می گیرد. عملکرد دستگاه بای پپ از طریق روشی غیرتهاجمی است که به افراد مبتلا به مشکل های تنفسی کمک می کند تا هوا را وارد ریه های خود کنند. هوای فشرده شده توسط دستگاه به کمک ماسک وارد راه های هوایی و ریه ی بیمار می شود. در واقع، دستگاه ریه ها را به کمک فشار هوا باز می کند، از این رو این روش نوعی ونتیلاسیون فشار مثبت شناخته می شود. در بای پپ دو نوع فشار IPAP و EPAP وجود دارد که بر اساس شرایط بیمار و نوع بیماری تنظیم می شوند. IPAP فشار راه هوایی مثبت در هنگام دم و EPAP فشار راه هوایی مثبت در هنگام بازدم است. بسیاری از اجزای بای پپ مثل ماسک و لوله (تیوب)، مشابه دستگاه سی پپ هستند، اما نوع اعمال فشار در این دستگاه ها متفاوت است. این بدین معنی است که در بای پپ برخلاف سی پپ سطح فشار در زمان دم و باز دم متفاوت و در دم بیشتر است. باید در نظر داشت تنظیمات دستگاه بنا بر نوع بیماری، تشخیص پزشک و شرایط بیمار می تواند تغییر کند. همچنین بیشترین مقدار فشار در بای پپ 25 است، در حالی که این مقدار در سی پپ (CPAP) و ای پپ (APAP) نهایتا تا 20 است. از این رو انتخاب دستگاه می بایست بنا به نیاز بیمار و تجویز پزشک انجام شود.

 

 

 

این دستگاه ها از نظر شدت اعمال فشار با هم شباهت بسیاری دارند. این بدین معنی است که میزان فشار دم بیشتر از میزان فشار بازدم است. با این حال بای پپ در حالت ST می تواند در حالت Spontaneous, Timed یا هر دو (ST) تنظیم شده باشد. در حالت T، تنفس بیمار به صورت خودکار تنظیم می شود، در حالی که در حالت Spontaneous (S) تنظیم تنفس توسط خود بیمار انجام می گیرد و ماشین یک فشار از پیش تعیین شده را در حین دم و بازدم اعمال می کند. حالت ST ترکیبی از این دو حالت است و در حین آن تنفس علاوه بر حالت خودکار، توسط فرد نیز انجام می گیرد. در این حالت می توان حداقل تعداد تنفس در یک زمان مشخص را برای بیمار تنظیم کرد. در صورتی که خود بیمار در زمان مشخص شده نتواند عمل دم و بازدم را انجام دهد، دستگاه این کار را به صورت خودکار برای او  انجام می دهد تا ریتم تنفسی او حفظ شود. در این حالت تعداد نفس های بیمار در دقیقه توسط دستگاه محاسبه شده و در صورت کمتر بودن آن از حد انتظار، تعداد نفس ها با اعمال فشار افزایش داده می شود.

 

 

 

بسیاری از افرادی که با مشکلات تنفسی درگیر هستند، هنگام انتخاب بین دستگاه سی پپ و بای پپ احساس سردرگمی می کنند. از این رو، در اینجا برخی از عواملی که می تواند به آن ها در این انتخاب کمک کند، ذکر می شوند. بزرگترین تفاوت میان سی پپ و بای پپ در این است که فشار اعمال شده توسط دستگاه سی پپ، یک فشار ثابت است، در حالی که فشار دم در بای پپ از فشار بازدم بیشتر است. شدت فشار دستگاه سی پپ برای برخی از افراد زیاد است و ممکن است منجر به خشکی دهان و بینی، گرفتگی بینی یا خون دماغ شدن بشود که با استفاده از تنظیمات درست یا دستگاه مرطوب کنده می توان از آن ها جلوگیری کرد. این در حالی است که جریان هوا در دستگاه بای پپ قابل تنظیم است و انعطاف بیشتری به بیمار عرضه می کند. لازم به ذکر است دستگاه بای پپ معمولا برای بیماری های تنفسی حادتر و پیشرفته تری نسبت به آپنه ی خواب تجویز می شود که برخی از آن ها شامل آپنه ی انسدادی خواب، ذات الریه، آسم، بیماری نارسایی احتقانی قلب و  بیماری عروق کرونر می شوند. به طور کل می توان گفت استفاده از این دستگاه منجر به بهبود کیفیت در خواب، افزایش سطح انرژی، بهبود حالات روحی و کاهش احتمال خطراتی همچون سکته می شود. برخی از دستگاه های بای پپ همراه با دستگاه مرطوب کننده عرضه می شوند که برخی از عوارض جانبی مربوط به دستگاه های کمک تنفسی مانند خشکی دهان و بینی را کاهش داده یا حذف می کند.

 

 

 

خرید دستگاه بای پپ نیازمند نسخه ی پزشک است. از این رو در صورتی که احتمال می دهید لازم است از این دستگاه استفاده کنید یا دچار اختلالات خواب هستید، به پزشک مراجعه کنید. پزشک پس از معاینه و انجام آزمایش های لازم مانند تست خواب و تست ریه، در صورت نیاز این دستگاه را برای بیمار تجویز کند.

نگهداری از این دستگاه بسیار آسان است و تنها لازم است طبق دستورالعمل هر چند وقت یک بار آن را تمیز کرده و فیلترهایش را تعویض کرد. معمولا در فیلترها به دلیل زائداتی مانند ذرات گرد و غبار انسداد ایجاد می شود که می تواند منجر به بروز اختلال در عملکرد دستگاه شود. از این رو لازم است طبق دستورالعمل سازنده، فیلترها بسته به نوعشان تعویض یا تمیز شود. 

این روند برای فیلترها می تواند از هفته ای یک بار تا هر شش ماه یک بار متغیر باشد. در صورتی که فیلتر استفاده شده در دستگاه قابل شستشو باشد، به محض اینکه رنگ آن ها عوض شد، می بایست شسته شوند که معمولا هفته ای یک بار است. برای شستشوی فیلتر، آن را با آب تمیز آبکشی کرده و پیش از اتصال آن در دستگاه، بگذارید در هوای آزاد خشک شود. 

حال که اطلاعات بیشتری در رابطه با دستگاه بای پپ دارید، می توانید راحت تر انتخاب خود را متناسب با نیازهایتان انجام دهید. با این حال پیش از خرید دستگاه، حتما از پزشک خود مشورت خواسته و از فروشنده ی دستگاه راهنمایی بخواهید.