سونوگرافی چیست؟

دستگاه سونوگرافی نوعی دستگاه تصویربرداری است که با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا، اندام‌ها و ساختارهای داخل بدن را بررسی می‌کند. از مهم‌ترین مزیت‌های این دستگاه می‌توان به بررسی رگ‌ها، قلب، کبد و سایر اعضای بدن توسط متخصصین اشاره نمود.

در دوران بارداری، پزشکان از این نوع تصویربرداری برای مشاهده جنین و اطلاع از سلامت فیزیکی بدن آن از این دستگاه استفاده می‌کنند. برخلاف اشعه ایکس، استفاده از این دستگاه برای بدن مضر نبوده و مشکلی برای بدن ایجاد نخواهد کرد.

عملیات سونوگرافی به این‌گونه است که شما روی تختی دراز می‌کشید و پزشک معین یا تکنسین متخصص دستگاهی بنام مبدل را برای بررسی عضو موردنظر روی بدن شما قرار می‌دهد. این مبدل، امواج صوتی را ارسال می‌کند که از بافت درون بدن شما تصویربرداری می‌کند.

 

این مبدل امواج منعکس‌شده را به‌صورت تصویر در دستگاه ذخیره می‌کند. دستگاه سونوگرافی (اولتراسوند) تصاویری از امواج صوتی ایجاد می‌کند. 

 

تصویربرداری سونوگرافی برای بدن مضر نبوده و به‌وسیله امواج صوتی تصویری از داخل بدن ایجاد می‌کند. این نوع تصویربرداری، با استفاده از یک مبدل کوچک (پروب) و ژل است که به‌صورت مستقیم روی پوست انجام می‌شود.

امواج صوتی با فرکانس بالا از پروب و از طریق ژل مخصوص به بدن منتقل می‌شود. معاینات سونوگرافی از پرتوی‌های مضر استفاده نمی‌کند (که در اشعه ایکس استفاده می‌شود)، بنابراین برای بیمار خطرناک نیست.

 

به‌طورکلی هفت روش برای انجام سونوگرافی وجود دارد، اما روند اصلی تمامی این هفت شیوه یکسان است. 

 

● سونوگرافی ترانس واژینال : جهت تولید تصاویر سونوگرافی در داخل واژن مورداستفاده قرار می‌گیرند که ترانس واژی نال اغلب در دوران اولیه بارداری استفاده می‌شود.

● سونوگرافی معمولی : معاینه‌ای که از یک مبدل استفاده می‌شود و در نواحی مختلف بدن مانند شکم برای تولید تصاویر دوبعدی از جنین در حال رشد صورت می‌گیرد.

● سونوگرافی تخصصی : این معاینه شبیه سونوگرافی معمولی است، اما این نوع معاینه یک مشکل مشکوک را هدف قرار می‌دهد و از تجهیزات پیچیده‌تر استفاده می‌شود.

● تصویربرداری رنگی یا کالر داپلر : این روش تصویربرداری تغییرات جزئی در فرکانس امواج فراصوتی را اندازه‌گیری می‌کند، زیرا آن‌ها از اجسام متحرک مانند سلول‌های خونی تصویربرداری می‌کنند.

 

● سونوگرافی سه‌بعدی : با استفاده از prob های مخصوص از قبل طراحی‌شده و نرم‌افزارهای تخصصی مثلاً برای تولید تصاویر سه‌بعدی از جنین در حال رشد است.

 

● سونوگرافی ۴ بعدی یا ۳ بعدی داینامیک : با استفاده از اسکنرهای مخصوص طراحی‌شده و مثلاً برای نگاه کردن به‌صورت و حرکات کودک قبل از زایمان استفاده می‌شود.

 

● اکوکاردیوگرافی جنینی : استفاده از امواج اولتراسوند برای ارزیابی آناتومی و عملکرد قلب کودک است. دستگاه‌های پیشرفته‌ای در این زمینه در کلینیک پژواک موجود است. این گزارش برای کمک به ارزیابی مشکلات نقص قلب مادرزادی مورداستفاده قرار می‌گیرد.

 

سونوگرافی می‌تواند با تشخیص و ارزیابی آسیب‌های بدن در شرایط مختلف برای تشخیص بیماری کمک کند.

● درد

● ورم

● عفونت

● تخمین زمان بارداری

● ارزیابی درد و خونریزی موقع حاملگی

 

به‌غیراز چهار مورد فوق موارد دیگری نیز وجود دارد که مربوط به بررسی اندام داخلی است که از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

● قلب و عروق خونی، ازجمله آئورت شکمی و شاخه‌های اصلی آن

● ناراحتی کبد

● ناراحتی کیسه صفرا

● ناراحتی طحال

● ناراحتی پانکراس

● ناراحتی کلیه‌ها

● ناراحتی مثانه (مانند تشخیص واریکوسل در مردان)

● ناراحتی رحم، تخمدان‌ها و سونوگرافی بارداری

● ناراحتی چشم‌ها

● ناراحتی تیروئید و غدد پاراتیروئید

● ناراحتی اسکروتوم (بیضه‌ها)

● ناراحتی مغز نوزادان

● ناراحتی لگن نوزادان

● ناراحتی ستون فقرات در نوزادان

● ناراحتی بافت نرم و پستان

● الاستوگرافی کبد (فیبرواسکن) و سایر نواحی

● الاستوگرافی توده‌های پستانی

 

در بازار دو مدل دستگاه سونوگرافی وجود دارد که با توجه به نوع کارکرد می‌توان آن‌ها را تهیه نمود.

● دستگاه سونوگرافی مبله

● دستگاه سونوگرافی پرتابل (قابل‌حمل)