تراکستومی چیست و روش صحیح ساکشن در بیماران ریوی چگونه انجام می‌شود

نای‌بُری یا نای شکافی که به انگلیسی tracheostomy تراکستومی نامیده می‌شود، در دنیای پزشکی به یک عمل جراحی گفته می‌شود که طی آن در قسمت زیر گلو نای  برش داده می‌شود.

تراکستومی یا تراکئوستومی درواقع باز کردن یک‌راه هوایی در لوله تراشه است که در بیماران بستری انجام می‌شود و به‌صورت یک حفره در زیر گلوی بیمار قابل‌مشاهده است.

تراکستومی معمولاً در بیشتر مواقع برای ایجاد راه تنفسی به‌غیراز مجرایی که انسان به‌طورمعمول از آن تنفس می‌کند (بینی و دهان) ایجاد می‌شود. دلیل دیگر برای نای بری می‌تواند به‌منظور یافتن و خارج کردن جسمی خارجی، نمونه‌برداری بافتی یا برداشتن یک ضایعه موضعی باشد.

 پزشکان، دام‌پزشکان، کارکنان بخش فوریت‌های پزشکی و جراحان ازجمله کسانی هستند که توانایی نای‌بری را دارند.

ساکشن تراکوستومی چگونه است؟

در بیمارانی که تراکوستومی شده‌اند مکانیسم سرفه کردن برای فرد بسیار ضعیف است. این بیماران برای دفع ترشحات دستگاه تنفس دچار مشکل هستند و نیاز به ساکشن توسط دستگاه دارند.

ساکشن یک دستگاه مکنده است که با روش کاری مشابه با جاروبرقی عمل می‌کند و با ایجاد خلأ، ترشحات داخل ریه را که به دلیل وجود لولهٔ تراکستومی در نای بسیار بیشتر از حد معمول می‌شود، بیرون می‌کشد.

دستگاه‌های ساکشن مختلفی با عملکردهای گوناگون وجود دارد و هرکدام با سطح بالا یا پایین مکش عمل می‌کنند. برخی قابل‌حمل و برخی دیگر دستگاه‌های ثابت هستند. باید توجه داشته باشید تا بر اساس نیاز خود و با مشورت با پزشک دستگاه ساکشن را انتخاب کنید تا بتوانید عملکرد موردنظر خود را از دستگاه دریافت کنید البته که هر نوع دستگاه ساکشن دارای مزایا و معایب خاص خود است.

بیمار فقط باید در شرایطی مورد ساکشن قرار بگیرد که صدای غیرطبیعی در ریه شنیده شود و یا ترشحات بیمار قابل‌مشاهده باشد.

باید توجه داشت که ساکشن کردن غیرضروری علاوه بر آنکه خطر عفونت را بالا می‌برد باعث آسیب به دستگاه تنفسی بیمار می‌شود بنابراین پیش از اقدام به ساکشن بیمار با پزشک مشورت کنید.

قبل از انجام ساکشن حتماً از دستگاه بخور و فیزیوتراپی قفسه سینه استفاده کنید. این کار باعث رقیق شدن و خارج شدن ترشحات از مسیر تنفس می‌شود و عمل ساکشن کردن به‌طور مؤثرتری صورت می‌پذیرد.

لوله تراشه یکی دیگر از تجهیزات پزشکی پرکاربردی است که برای ایجاد محل و راه‌حل مناسب برای جابجایی هوا مورداستفاده قرار می‌گیرد. این لوله به‌عنوان یک کاتر عمل کرده و با قرار گرفتن درون نای راه بسیار مناسبی را برای تبادل گازهای موردنیاز برای بدن فراهم می‌کند

نکاتی برای استفاده از تراکستومی

دستگاه تنفس بیمار بسیار حساس است، لذا حتماً نکات استریل را به‌دقت رعایت نمایید. هرگز قسمتی از دستگاه ساکشن را که می‌خواهید وارد نای کنید، با دست لمس نکنید و هیچ‌وقت فقط برای اینکه ترشحات بیمار زیاد است بیشتر از 15 ثانیه سر ساکشن را درراه هوایی بیمار نگه ندارید. حداکثر می‌توان در هر نوبت تا 3 بار بیمار را ساکشن کرد.

هرگز سر ساکشن را باحالت مکش وارد تراکوستومی نکنید.

هرگز سر ساکشن را بیش‌ازاندازه داخل لوله تراکئوستومی فشار ندهید.

بین هر بار ساکشن حداقل به مدت یک دقیقه به بیمار اکسیژن با درصد بالا بدهید.

سر ساکشن ها یک‌بارمصرف هستند، بعد از هر بار ساکشن کردن دور انداخته شوند.

ساکشن را ترجیحاً قبل از وعده غذایی، قبل از خواب و بعد از خواب انجام دهید. بعد از اتمام عملیات ساکشن سر لوله رابط را با یک گاز استریل بپوشانید.

برای جلوگیری از ایجاد عفونت در ریه هرروز سوند ساکشن را عوض کنید و حتماً هنگام ساکشن کردن سوند را در سرم شستشو، شستشو دهید.