ونتیلاتور مراقبتهای ویژه

ونتیلاتور مراقبت های ویژه

ونتیلاتور (Ventilator) که به آن رسپیراتور (Respirator)، دستگاه تنفس، دستگاه تهویه یا تهویه ی مصنوعی نیز گفته می شود، یک دستگاه کمک تنفسی است که در بخش های گوناگون بیمارستان استفاده می شود. این دستگاه برای بیمارانی کاربرد دارد که به هر دلیلی نمی توانند بدون کمک نفس بکشند. این دلایل می توانند شامل انواع بیماری مثل بیماری های موروثی، مصرف انواع دارو، تصادف کردن و موارد بسیار دیگری باشند. 

عملکرد ونتیلاتور

دستگاه ونتیلاتور شامل یک مدار منعطف تنفسی، سیستم کنترل، مانیتور و آلارم ها می شود که به واسطهی آن ها به تنفس بیمار کمک می کند. در ونتیلاتور لوله ای وجود دارد که یک سر آن به ونتیلاتور متصل است و سر دیگر از طریق بینی یا دهان بیمار وارد نای او می شود. ونتیلاتور به آرامی مقدار هوای معین را که ممکن است گرم یا مرطوب شده باشد، وارد ریه ها کرده تا ریه ها خود عمل بازدم را انجام بدهند. ونتیلاتورهایی که در بخش مراقبت های ویژه استفاده می شوند، معمولا به یک مخزن گاز دیواری متصل می شوند. در بسیاری از ونتیلاتور ها میکرو پردازنده هایی وجود دارد که فشار، حجم و میزان اکسیژنی که توسط ونتیلاتور در هر دم به بیمار اعمال می شود، تنظیم می شوند. برق این دستگاه می تواند توسط باتری یا پریز برق روی دیوار تامین می شود. البته سرعت تنفس بیمار و میزان حجم یا فشار هر نفس، بسته به نوع شرایط تنظیم می شود و قابل تغییر است.

انواع ونتیلاتور

ونتیلاتورها انواع گوناگونی دارند که برخی از آن ها عبارتند از:

• ونتیلاتور با ماسک صورت

              دستگاه سی پپ و بای پپ نیز در این دسته جای می گیرند.

• ونتیلاتورهای مکانیکی

               کار تنفس را به طور کامل بر عهده می گیرند.

• احیاکننده های دستی

                جریان هوا با استفاده از دست تنظیم می شود و روشی موقتی است که می توان از آن هنگام رفتن برق با اتصال به ماسک صورت یا لولهی اینتوبه استفاده کرد.

• ونتیلاتورهای تراکستومی یا نای شکافی

ونتیلاتورهای با ماسک صورت از روش های غیر تهاجمی استفاده می کنند، در حالی که نوع مکانیکی و تراکستومی از نوع تهاجمی اند و از طریق لوله گذاری یا اینتوبه کردن توسط پزشک انجام می شوند. در برخی موارد استفاده از ونیتیلاتورهای ماسک صورت می تواند برای تثبیت شرایط بیمار کافی باشد، در حالی که در شرایط حاد ممکن است نیاز به استفاده از ونتیلاتورهای مکانیکی شود.

دلایل استفاده از ونتیلاتور

از ونتیلاتور ها در بخش های گوناگون مراکز درمانی مثل اتاق عمل، بخش ریکاوری، اورژانس ها، آمبولانس ها، ICU، CCU و بخش نوزادان استفاده می شود. از این دستگاه برای افرادی استفاده می شود که بدنشان به دلایل مختلف، اکسیژن کافی دریافت نمی کند. برخی از بیماری ها و شرایطی که تنفس افراد را تحت تاثیر قرار می دهند عبارتند از:

• سندرم دیسترس تنفسی حاد (ARDS)
• مشکلات تنفسی به دلیل جراحی

              قبل از جراحی، هنگام جراحی و در زمان ریکاوری

• سکته یا صدمات مغزی
• آسم
• بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) یا دیگر بیماری های ریوی
• اوردوز دارویی
• سندروم دیسترس تنفسی در نوزادان که بخصوص در نوزادان نارس اتفاق می افتد.
• ذات الریه یا پنمونی
• سپسیس که نوعی عفونت در جریان خون است.
• صدمات نخاعی، فلج اطفال، ALS، میاستنی گراویس و دیگر بیماری هایی که اعصاب و ماهیچه های تنفسی را تحت تاثیر قرار می دهند.
• حمله ی ناگهانی قلبی

اینتوبه کردن (Intubation)

اینتوبه کردن یا لوله گذاری داخل نای، برای افرادی که از ونتیلاتور استفاده کنند لازم است. برای انجام این کار یک لوله درون دهان یا بینی قرار گرفته و وارد راه هوایی می شود. این لوله یک کاف دارد که  برای ثابت نگاه داشتن لوله پر از باد می شود. ونتیلاتور از طریق این لوله می تواند به تنفس بیمار کمک کند.

خارج سازی لوله ی نای (Extubation)

اگر پس از جراحی، حال بیمار خوب باشد، پرستار گاز درون کاف را خارج می کند و چسب یا گره ای که تیوب را ثابت نگاه می دارد، باز می کند. سپس لوله به آرامی از دهان یا بینی بیمار بیرون کشیده می شود که به این کار Extubation یا خارج سازی لوله از نای گفته می شود. زمانی که بیمار برای این کار آماده است، تنظیمات دستگاه پایین آورده شده و به بیمار اجازه داده می شود به تنهایی نفس بکشد. وقتی بیمار به اندازه ی کافی به هوش آمد و لوله برداشته شد، دستگاه کامل خاموش می شود. در این مرحله بیمار قادر است به تنهایی نفس کشیده و نیازی به کمک ونتیلاتور ندارد. گاهی لازم است پس از جداسازی بیمار از ونتیلاتور، برای مدتی به او توسط نازال کانولا یا شلنگ اکسیژن، اکسیژن رسانی شود. 

مراقبت از بیمار

مراقبت از بیمارانی که در بخش ICU هستند ضروری است. کادر درمان، در صورتی که لوله ی نای کثیف شود آن را عوض می کنند، همچنین لوله را مرتبا از یک سمت دهان به سمت دیگر جا به جا می کنند. تعویض جای لوله برای جلوگیری از عفونت و  زخم شدن پوست در اثر برخورد آن با بافت دهان است. از دیگر اقدامات مراقبتی، تخلیه ی ترشحات دهانی و ریوی است زیرا بیمار هنگامی که به ونتیلاتور وصل است نمی تواند با سرفه کردن این ترشحات را از بدنش خارج کند. بیماران متصل به ونتیلاتور معمولا شرایط سختی دارند و نمی توانند خود را جا به جا کنند، از این رو ممکن است زخم بستر بگیرند. به این خاطر، لازم است جا به جا کردن بیماران جزئی از مراقبت روزانه شان باشد. 

آیا استفاده از ونتیلاتور دردناک است؟

به بیماران قبل از این که به ونتیلاتور وصل شوند، آرام بخش تزریق می شود که به آن ها کمک می کند راحت تر باشند و ثابت در تخت بمانند. گاهی لازم است برای بیماران از پابند و بازوبند استفاده شود تا از بیرون کشیدن لوله توسط بیمار جلوگیری شود. این کار از آسیب رساندن به راه های هوایی نیز جلوگیری می کند.