رادیولوژی فلورسکوپی ( فلوئوروسکوپی )

فلوئوروسکوپی

فلوروسکوپی نوعی روش عکس برداری با استفاده از اشعهی ایکس است که از آن غالبا برای رادیولوژی مداخلهای (Interventional) استفاده می شود. این نوع عکس برداری، مطالعهی ساختار بدن در حال حرکت است که در واقع می توان آن را به یک فیلم ایکس-ری تشبیه کرد. در فلوئوروسکوپی یک مولد اشعه ایکس تعبیه شده است که پرتوهای آن توسط دستگاه تقویت تصویر تقویت می‌شوند. با عبور مداوم اشعهی ایکس از بدن بیمار، اطلاعات به صورت همزمان به مانیتور مخابره، ضبط و نمایش داده می‌شوند تا عضو مورد نظر و حرکت آن با جزئیات نشان داده شوند. فلوروسکوپی که نوعی ابزار عکس برداری است این امکان را ایجاد می کند تا بسیاری از سیستم های بدن مانند دستگاه گوارش، دستگاه تولید مثل، دستگاه تنفس، استخوان ها و موارد بسیار دیگر به خوبی مشاهده شوند. از این روش برای ارزیابی قسمت های به خصوصی از بدن مانند استخوان ها، عضلات، مفاصل، قلب، ریه و کلیه ها استفاده می شود.

از فلوروسکوپی علاوه بر عمل های جراحی می توان برای تشخیص انواع بیماری نیز استفاده کرد. در واقع، از تکنیک‌های فلوئوروسکوپی بیشتر در شرایطی استفاده می شود که نوع حرکت، مانند جابجایی مواد در مجرای گوارشی اهمیت دارد که مشاهدهی آن، با تزریق یا بلعیدن مادهی حاجب امکان پذیر است. لازم به ذکر است، در فلوئوروسکوپی  به‌ جای فیلم از صفحات شیشه‌ایِ فلورسانسِ مرئی استفاده می‌شود و میزان دوز اشعهی ایکس به دلیل توالی آن پایین تر از دیگر روش هاست. انواع تصویربرداری مانند فلوئوروسکوپی نقش ارزشمندی در جلوگیری از بیماری های جدی و تشخیص انواع بیماری ایفا می کنند. 

فلوئوروسکوپی به چه منظور انجام می شود؟

از فلوئوروسکوپی می توان به تنهایی به عنوان یک روش تشخیصی یا در کنار دیگر روشهای تشخیصی و درمانی استفاده کرد. از این روش در آزمایش های گوناگونی استفاده می شود که برخی از آن ها عبارتند از:

• ایکس-ری باریوم

            در این آزمایش با استفاده از فلوئوروسکوپی می توان با عبور باریوم از روده ها، نحوهی حرکت آن ها را مشاهده کرد. 

• کاتتریزاسیون قلبی

           از فلوئوروسکوپی برای مشاهدهی جریان خون در عروق کرونر استفاده می شود تا احتمال وجود انواع انسداد ارزیابی شود.

• آرتروگرافی (ثبت تصاویر اشعهی ایکس از مفاصل)
• آزمایش مایع نخاعی با LP
• سوند گذاری داخل وریدی

             در این روش فلوئوروسکوپی به پزشک در هدایت سوند به یک قسمت مشخص در بدن کمک می کند.

• اوروﮔﺮاﻓﻲ داﺧـﻞ ورﻳـﺪي (IVP)
• آزمایش هیستروسالپنگوگرافی (عکس رنگی رحم) 
• انواع بیوپسی 
• پیدا کردن اشیاء خارجی در بدن
• تزریقات بیهوشی درون مفاصل یا نخاع
• ورتبروپلاستی از راه پوست

              یک جراحی کم تهاجمی است که از آن برای درمان شکستگی‌های فشاری ستون فقرات استفاده می شود.

نکات ایمنی در رابطه با فلوئوروسکوپی

پیش از انجمن این آزمایش، از پزشک خود در رابطه با خطرات ای =ن آزمایش و مقدار اشعه ای که در آن استفاده می شود صحبت کنید. بهتر است همواره سابقهی استفاده از اشعهی ایکس مانند انواع ایکس ری را به همراه خود داشته باشید تا به دکتر نشان دهید. زیرا خطرات استفاده از این دستگاه به میزان اشعه ای که در طولانی مدت در معرض آن قرار می گیرید، ارتباط مستقیم دارد. در صورتی که باردار هستید حتما به پزشک خود اطلاع بدهید زیرا اشعهی دستگاه می تواند روی جنین اثر بگذارد.

در صورتی که از مادهی حاجب استفاده شود، ممکن است فرد به آن ماده آلرژی داشته باشد. از این رو افرادی که حساسیت هایی مانند حساسیت به انواع دارو، لاتکس و ید دارند می بایست پزشک خود را در جریان بگذارند. علاوه بر این افرادی که دچار انواع مشکلات کلیوی هستند نیز می بایست اعلام کنند.

فلوئوروسکوپی ممکن است در چه آزمایش هایی باشد؟

برخی از آزمایش هایی که ممکن است در بخشی از آن فلوئوروسکوپی انجام شود، عبارتند از:

• تنقیه با باریوم (Barium Enema) 
• رادیولوژی باریوم سوآلو (مری)
• آنتروکلیز (Enteroclysis)
• آزمایش مایع نخاعی با LP
• رادیولوژی های داخل وریدی 
• رادیولوژی مداخله ای مغز و اعصاب
• میلوگرافی (Myelogram)
• رادیوگرافی دستگاه گوارش فوقانی
• رادیوگرافی از رودهی کوچک

عملکرد

رادیوگرافی می تواند روی افرادی که در بیمارستان بستری اند یا انجام شود یا به صورت سر چایی باشد. نوع رادیوگرافی بستگی به شرایط بیمار و نظر پزشک دارد. به طور کل در فلوئروسکوپی مراحل بدین گونه می باشند:

• از بیمار خواسته می شود لباس یا زیورآلاتی که ممکن است در نتیجهی آزمایش مداخله کنند، نداشته باشند.
• در موارد نیاز به بیمار مادهی حاجب خوراکی یا تزریقی  داده می شود تا دقت تصاویر افزایش پیدا کند.
• بیمار روی میز اشعهی ایکس دراز کشیده و بسته به شرایط در موقعیت قرارگیری به خصوصی قرار می گیرد. در صورت نیاز ممکن است از او خواسته شود قسمتی از بدن خود را حرکت داده یا نفس خود را حبس کند.
• در آزمایش هایی مانند کاتتریزاسیون قلبی که نیاز به سوند گذاری است، در کشاله ران برشی ایجاد می شود، سپس سوند از راه سرخرگ فِمورال وارد آئورت و سپس سرخرگ کرونر می شود.
• برای تولید تصاویر فلوئوروسکوپی از یک دستگاه ایکس-ری استفاده می شود.
• در آرتروگرافی، پیش از تزریق مادهی حاجب، مایعات مفصلی بیمار تخلیه می شوند. پس از تزریق مادهی حاجب از بیمار خواسته می شود مفصل مورد نظر را تا چند دقیقه تکان بدهد تا  آن ماده به طور مساوی در مفصل پخش شود.
• مدت زمان این آزمایش بستگی به نوع آن و عضو بدن مورد نظر دارد.
• با اینکه فلوئوروسکوپی خود به تنهایی دردناک نیست، موارد دیگر مانند تزریق های مربوط به آنژیوگرافی ممکن است کمی دردناک باشند. از این رو ممکن است برای بیمار بسته به نوع عمل، از بیهوشی موضعی، عمومی یا منطقه ای استفاده شود.

مزایای فلوروسکوپی

نتایج این آزمایش در موارد زیر به کادر درمان کمک می کنند:

• مشاهدهی بهتر اندام بدن، رگ های خونی، بافت ها و استخوان ها
• بررسی و مشخص کردن مواردی مانند اینکه جراحی برای بیمار می تواند گزینهی مناسبی باشد.
• استفاده در عمل های جراحی که نیاز به سوندگذاری، استنت گذاری، یا موارد دیگر در داخل بدن دارند.
• پیدا کردن محل دقیق انواع تومور، لخته های خونی و انسداد
• کمک به درمان شکستگی ها و انواع عضلات با نشان دادن مشکل دقیق آنها