اکوکاردیوگرافی کلینیک تشخیصی

دستگاه اکو کاردیوگرافی که بیشتر با نام دستگاه اکو (Echo) یا اولتراسوند قلب (Heart Ultrasound) شناخته می شود، دستگاهی است که با روش غیر تهاجمی، تصاویر متحرکی از قلب را در لحظه همراه با موج های صوتی ارائه می دهد. از این دستگاه که نوعی سیستم اولتراسوند است، برای تصویر برداری از قسمت های مختلف بدن و بررسی سیستم عروقی بیمار استفاده می شود. پروب ها (مبدل های) گوناگونی در ساخت دستگاه اکو ساخته می شوند که برخی از آن ها پروب حلقوی، خطی و کانوکس نام دارند. برخی دیگر از قابلیت های این دستگاه، تعیین جهت، سرعت جریان خون و قابلیت داپلر است.

از دستگاه اکو علاوه بر بخش مراقبت های ویژه در بخش های دیگر بیمارستان و مراکز درمانی برای بررسی ساختار قلب و سلامت آن استفاده می شود. در صورتی که بیمار علائم زیر را داشته باشد، ممکن است پزشک از دستگاه اکو استفاده کند:

تست اکو توسط متخصص در مراکز درمانی مثل مطب دکتر، بیمارستان، اتاق اورژانس، اتاق عمل، ICU انجام می شود. هنگامی که بیمار به پشت دراز کشیده است، متخصص نوعی ژل مخصوص را روی پروب یا مبدل دستگاه گذاشته و آن را در ناحیهی قفسهی سینه حرکت می دهد. موج های صوتی با فرکانس خیلی بالا از قلب و دریچه های آن عکس برداری می کنند. لازم به ذکر است، در این روند به هیچ عنوان از اشعهی ایکس استفاده نمی شود. در آخر، حرکات قلب را می توان روی مانیتور مشاهده کرد و از فعالیتهای آن عکس یا ویدیو تهیه کرد. تست اکو ممکن است تا یک ساعت به طول بیانجامد و یک روش تشخیصی بدون درد و عوارض جانبی است. 

به کمک تصاویر تولید شده توسط این دستگاه می توانیم موارد زیر را به خوبی مشاهده و بررسی کنیم:

اکو کاردیوگرام از امواج صوتی برای تولید تصاویر از قلب بیمار استفاده می‌کند. این آزمایش که به طور گسترده در مراکز درمانی گوناگون انجام می شود، به پزشک کمک می کند به راحتی تپیدن قلب و پمپاژ خون را مشاهده کند و با استفاده از اطلاعات به دست آمده از تصاویر اکوکاردیوگرام بیماری‌های قلبی احتمالی در فرد را شناسایی کند. بسته به نوع اطلاعاتی که پزشک نیاز دارد، ممکن است یکی از انواع مختلف اکو کاردیوگرام برای بیمار انجام شود. این بدان معناست که کاربرد اکوی قلب بسته به نوع آن فرق می‌کند.

بررسی مشکلات احتمالی در دریچه ها یا حفرههای قلب

بررسی قلب و احتمال ارتباط عملکرد آن با تنگی نفس و درد قفسهی سینه در بیمار

شناسایی بیماری های قلبی موروثی در جنین

نوع اکوکاردیوگرام بسته به اطلاعاتی که مورد نیاز پزشک است، متفاوت است:

این اکو با که با نام های اکوی معمولی، اکوی قفسه‌گذر، TTE و اكوي قلب از روی قفسه سینه نیز شناخته می شود، رایج ترین نوع اکو است که در آن تکنیسین روی مبدل (پروب) ژل گذاشته و آن را روی قسمت های مختلف قفسه ی سینه حرکت می دهد تا با استفاده از فرستادن امواج فراصوت به قلب و دریافت اکوی امواج صوتی از قلب، تصاویر قلب را روی مانیتور مخابره کند. در صورتی که ریه ها یا دنده، دید را مختل کنند، ممکن است لازم باشد، یک عامل کمکی به بیمار تزریق شود تا ساختار قلب واضح تر روی مانیتور نمایش داده شود.

این اکو که با نام های اکوکاردیوگرافی از طریق مری یا اکوی مری گذر نیز شناخته می شود، در صورتی انجام می شود که پزشک نیازمند تصاویر دقیق تری از قلب باشد یا لازم باشد قسمتی از قلب را از فاصله ی نزدیک تری مشاهده کند. برای انجام این اکو:

امواج صوتی پس از برخورد با سلول های خون در قلب و رگ، تغییراتی می کنند که اثر دوپلر نامیده می شود. این تغییرات می توانند به پزشک کمک کنند سرعت و جهت جریان خون در قلب را به راحتی تشخیص بدهد. از این تکنیک معمولا در اکوی ترانس ازوفاژیال و ترانستوراسیک استفاده میشود. از داپلر همچنین برای بررسی مشکلات در جریان خون و فشار خون در رگ های قلب استفاده می شود. معمولا جریان خون روی مانیتور رنگی نشان داده می شود تا دکتر راحت تر مشکلات را تشخیص بدهد.

این نوع اکو که استرس اكوكارديوگرافي یا اكوكارديوگرافي تنشی نیز نامیده می شود، معمولا برای تشخیص مشکلات  بیماری شریان کرونری استفاده می شود. برخی از مشکلات قلبی تنها هنگام فعالیت های فیزیکی مشخص می شوند. با این حال، این تست انسدادهای عروقی را نشان نمی دهد. در این تست تصاویر فراصوت از قلب بیمار ، پیش از راه رفتن روی تردمیل یا دوچرخهی ثابت و بلافاصله پس از استفاده از آن ها گرفته می شود. در صورتی که بیمار نتواند ورزش کند، برای وی تزریقی انجام می شود که باعث می شود قلب با همان سرعتی حرکت کند که در حین ورزش اتفاق می افتد.

اکوی 3 بعدی معمولا در اکو های ترانس ازوفاژیال و ترانستوراسیک انجام می شود و برای ساخت تصویر 3 بعدی، از یک قسمت در زوایای مختلف عکس برداری می شود. از این نوع اکو معمولا پیش از جراحی دریچهی قلب و برای تشخیص بیماری های قلبی در کودکان استفاده می شود.

این نوع اکو معمولا برای افراد باردار بین هفتهی 18 تا 22 بارداری انجام می شود. برای انجام این اکو، مبدل روی ناحیهی شکم حرکت داده می شود تا وضعیت سلامت قلب جنین مشخص شود. انجام این تست برای جنین بی خطر است، زیرا در آن از هیچ اشعهای استفاده نمی شود.