کمک تنفسی مراقبت های ویژه

کمک تنفسی مراقبت های ویژه

دستگاه های کمک تنفسی کاربردهای بسیار گسترده ای دارند و به طور عمده از آن ها در بخش های گوناگون مراکز درمانی و منازل استفاده می شود. در زیر به اختصار به معرفی برخی از آن ها می پردازیم:

• دستگاه سی  پپ (CPAP) 
• دستگاه ای پپ (APAP)
• دستگاه بای پپ (BiPAP)
• ونتیلاتور (Ventilator)
• دستگاه اکسیژن ساز (O2 Concentrator)

دستگاه سی  پپ (CPAP)

از این دستگاه که نام کامل آن Continuous Positive Airway Pressure است، برای درمان بیماری هایی مثل آپنه ی خواب و خروپف مزمن از آن استفاده می شود. سی پپ با استفاده از پمپ هوا و ماسک، یک جریان فشار هوای پیوسته و آرام را بر ریه ها اعمال می کند تا راه های هوایی بیمار در حین خواب باز مانده و به او اجازه دهد تا راحت تر نفس بکشد. پمپ دستگاه با متراکم کردن هوای محیط، یک جریان ثابت تولید کرده و آن را از طریق فیلتر هوا عبور می دهد. سپس، هوای متراکم و فیلتر شده وارد تیوب (لوله) شده و از طریق ماسک نازال یا تمام صورت، راه های هوایی بیمار را باز نگاه می دارد تا اکسیژن کافی به ریه های بیمار برسد. استفاده از انواع دستگاه سی پپ به بهبود کیفیت خواب بیمار و کاهش خطراتی مانند حمله ی قلبی، فشار خون، خواب آلودگی در طول روز و سطح کلسترول و قند خون کمک می کند. علاوه بر این از این دستگاه برای کمک به افسردگی و سندروم مقاومت راه هوایی (Upper Airway Resistance Syndrome /UARS) نیز استفاده می شود.

دستگاه ای پپ (APAP)

جریان فشار هوایی که توسط سی پپ اعمال می شود، نسبت به نوع دستگاه، می تواند ثابت یا متغیر باشد؛ در صورتی که این فشار هوا ثابت باشد دستگاه سی پپ (CPAP) نامیده می شود، در حالی که اگر فشار هوا متغیر باشد، آن را Automatic/Auto-Titrating Positive Airway Pressure، اتو سی پپ یا ای پپ (APAP) می نامند. این دستگاه می تواند فشار هوا را متغیر و منطبق بر نیاز تنفسی لحظه ای بیمار اعمال کند. APAP معمولا برای افرادی تجویز می شود که در خواب غلت می زنند و ثابت نیستند، خواب عمیقی دارند، آلرژی دارند یا دچار نوسان وزن اند.

دستگاه بای پپ (BiPAP)

Bi-level Positive Airway Pressure که به اختصار BiPAP (بای پپ/بی پپ) نامیده می شود، یک دستگاه کمک تنفسی است که در زیر شاخه ی ونتیلاتور ها قرار می گیرد کمک می کند ریه های شما به کمک فشار هوا باز شوند. نکته ی متمایز کننده سی پپ و بای پپ در نوع اعمال فشار آنهاست. در بای پپ، سطح فشار متفاوتی در زمان دم و باز دم به بیمار اعمال می شود و تنظیمات دستگاه بنا بر نوع بیماری و شرایط می تواند تغییر کند.

دستگاه بای پپ انواع گوناگونی دارد که شامل بای پپ های اتوماتیک، ASV و VAPS می شوند. افرادی که دچار مشکل های تنفسی مانند بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)، انواع آپنه ی خواب، سندروم هایپونتیلاسیون ناشی از چاقی، حملات آسم هستند، لازم است از این دستگاه برای بهبود تنفس خود استفاده کنند.

دستگاه اکسیژن ساز 

از دستگاه های اکسیژن ساز برای اکسیژن رسانی به افرادی که دچار مشکلات تنفسی اند یا اشباع اکسیژن در خونشان کمتر از حد نرمال (عادی) است، استفاده می شود.این دستگاه با متراکم کردن هوای محیط و عبور آن از فیلتر ها و مخازن مخصوص اکسیژن را غنی سازی می کند. سپس آن را توسط تیوب (لوله) از نای رد کرده و توسط انواع ماسک به ریه ی فرد می رساند. لازم به ذکر است، مقدار این اکسیژن با توجه به شرایط بیمار محاسبه شده و برای هر فرد مقدار متفاوتی است. اکسیژن ساز ها در بسیاری از بخش های بیمارستان استفاده می شوند و مزایای گوناگونی دارند. می توان گفت، استفاده از دستگاه های اکسیژن ساز  مناسب ترین و به صرفه ترین راه برای تامین اکسیژن لازم محسوب می شود. 

دستگاه ونتیلاتور 

ونتیلاتور (Ventilator)، رسپیراتور (Respirator)، دستگاه تنفس، یا دستگاه تهویهی ، یکی از تجهیزات پزشکی است که به بهبود تنفس بیماران کمک می کند. این دستگاه برای بیمارانی استفاده می شود که نمی توانند به تنهایی نفس بکشند و به یک دستگاه کمکی نیاز دارند تا عبور هوا به داخل ریه و خارج کردن آن را امکان پذیر بسازد. برای مثال از ونتیلاتور برای بیماران قبل از جراحی، هنگام جراحی، در زمان ریکاوری و برا بیماری های مانند اوردوز دارویی و سندروم دیسترس تنفسی حاد، استفاده می شود. در شرایطی که تنفس بیمار بیش از اندازه ضعیف است، یا مشکلات بلعی و کاهش هوشیاری دارد ممکن است بای پپ گزینه ی مناسبی نباشد. در این شرایط انتخاب ونتیلاتور های مکانیکی رایج تر است. در برخی موارد، پس از استفاده از ونتیلاتور های مکانیکی و بهبود شرایط تنفسی، استفاده از بای پپ برای بیماران تجویز می شود.

عملکرد ونتیلاتور

در ونتیلاتور لوله ای وجود دارد که از یک سر به ونتیلاتور متصل است و از سر دیگر از به بینی یا دهان بیمار وصل می شود تا وارد نای شود. سپس، به آرامی مقدار هوای تنظیم شده را وارد ریه ها کرده تا بتوانند این هوا را بدون کمک خارج کنند. ونتیلاتور با تنظیم ورود اکسیژن به ریه و خروج دی اکسید کربن از آن، میزان حجم و فشار اکسیژن در ریه را برای بیمار محاسبه می کند و در صورت نیاز این میزان را تغییر می دهد.

انواع ونتیلاتور 

ونتیلاتور ها به دو دستهی فشار منفی و فشار مثبت تقسیم می شوند. ونتیلاتورهای با فشار منفی، ظاهری محفظه شکل دارند و با ایجاد فشار منفی حالت مکش پیرامون قفسه ی سینه ایجاد می کنند. این در حالی است که در ونتیلاتورهای با فشار مثبت، هوا با فشار بیشتری در حین دم بر بیمار اعمال می شود تا به باز کردن راه هوایی کمک کند. به بیماران قبل از این که به ونتیلاتور وصل شوند، آرام بخش تزریق می شود تا در تخت ثابت بمانند و احساس ناراحتی در آن ها به وجود نیاید. گاهی لازم است برای بیماران از پابند و بازوبند استفاده شود تا از بیرون کشیدن لوله توسط بیمار جلوگیری شود و به راه های هوایی آن ها آسیب وارد نشود.

شرکت های تولید کننده

برخی از بهترین شرکت های تولید کننده ی دستگاه های کمک تنفسی عبارتند از:

• ResMed (ساخت کشور آمریکا)
• Lowenstein Medical (ساخت کشور آلمان)
• SEFAM (ساخت کشور فرانسه)
• Philips Respironics (ساخت کشور آمریکا)
• Transcend (ساخت کشور آمریکا)
• AEIOmed (ساخت کشور آمریکا)
• BMC Medical (ساخت کشور چین به سفارش کشور آلمان)
• Hoffrichter (ساخت کشور آلمان)
• APEX Medical (ساخت کشور تایوان)