الکتروشوک قلب

دستگاه الکتروشوک قلبی

دستگاه الکترو شوک قلبی که دفیبریلاتور (Defibrillator) نیز نامیده می شود، برای احیای قلب و بازگشت آن به ریتم طبیعی برای بیمارانی استفاده می شود که معمولا بنا به دلایلی مثل آریتمی، عملکرد قلبی مناسبی ندارند. بازگشت به این ریتم طبیعی که ریتم سینوسی طبیعی یا نرمال نیز نامیده می شود، توسط مانیتورهای EKG ای انجام می شود که به تمام بیماران ICU متصل هستند. هنگامی که قلب به صورت غیر طبیعی می تپد، در واقع دادن شوک یا انرژی الکتریکی به قلب، توسط دستگاه الکتروشوک می تواند آن را به حالت عادی بازگرداند. از دیگر کاربرد های این دستگاه می توان کاردیوورژن یا به عبارت دیگر شوک هماهنگ قلبی را نام برد که معمولا برای برطرف کردن آریتمی قلبی و بازگرداندن ریتم طبیعی به قلب استفاده می شود.

شوک وارد کردن به بیمار در واقع به معنای رساندن انرژی به قلب است. معمولا از این دستگاه هنگامی برای بیمار استفاده می شود که بیهوش باشد. هدف اصلی استفاده از این دستگاه جلوگیری از حملهی قلبی است که معمولا برای بیماران مبتلا به فیبریلاسیون بطنی یا تاکی کاردی بطنی لازم می شود. این بیماری ها، آریتمی های قلبی خطرناکی هستند که در زمان انقباض غیرعادی بطن ها اتاق می افتند. دیفیبریلاتور ها دارای لیدهای ECG و برچسب های الکترود هستند که هنگام اعمال شوک به قفسهی سینهی بیمار متصل می شوند.

انواع دستگاه الکتروشوک

این دستگاه به طور کل می تواند دستی یا اتوماتیک باشد و انواع گوناگونی دارد که مهم ترین آن ها عبارتند از:

• الکتروشوک خارجی اتوماتیک یا Automated External Defibrillator (AED)

این نوع از الکتروشوک ها، معمولا در شرایط اورژانسی مثل حملهی قلبی استفاده می شوند. این دستگاه معمولا قابل حمل است و از آن در مراکز درمانی، دولتی، فرودگاه ها، هتل ها، استادیوم های ورزشی و مدرسه ها استفاده می شود. واکنش سریع در شرایط اورژانسی، از عوامل حیاتی در توانایی احیای قلب با استفاده از دستگاه الکتروشوک است. این دستگاه از تکنولوژی کامپیوتری استفاده می کند، از این رو بررسی و تحلیل ریتم قلب را آسان می کند و با استفاده از آن بهتر می توان تصمیم گرفت، ریتم قلب مورد نظر، مناسب شوک الکتریکی هست. 

• الکتروشوک قابل کاشت یا automatic implantable cardioverter defibrillators (ICD)

این دستگاه معمولا برای بیمارانی استفاده می شود که همواره در معرض خطر آریتمی قلبی و بروز مشکل در عملکرد قلب هستند. این دستگاه به طور دائم، قلب را تحت بررسی قرار داده و شامل یک ژنراتور و چند سیم است که در دو طرف آن ها الکترود نصب شده است. ژنراتور زیر پوست و در قفسهی سینه کار گذاشته می شود و به یک سر از سیم ها متصل می شود. سیم ها درون رگ های اصلی قرار می گیرند تا به بطن یا دهلیزهای قلب برسند. به محض این که دستگاه در ریتم قلب، اختلالی احساس کند، به قلب یک شوک الکتریکی کوچک وارد می کند تا به ریتم طبیعی باز گردد که به این کار شوک هماهنگ قلبی یا cardioversion گفته می شود. ICD ها را می توان به گونه ای برنامه ریزی کرد که کارهایی از قبیل آرام کردن ریتم قلب در بیماران مبتلا به تاکی کاردی یا تندتپشی بطنی و افزایش ریتم قلب در بیماران مبتلا به برادی کاردی یا کندتپشی را نیز انجام دهد.

برخی دیگر از انواع دستگاه الکتروشوک عبارتند از:

• الکتروشوک خارجی غیر اتوماتیک یا دستی (Manual external defibrillator)

استفاده از این دستگاه، نیازمند تجربه و آموزش است، از این رو استفاده از آن ها به مراکز درمانی و آمبولانس ها محدود می شود. متخصص با کمک دستگاه الکتروشوک و ECG، ریتم قلبی را تعیین کرده و سپس ولتاژ و مدت زمان شوک را به صورت دستی تنظیم می کند و با استفاده از دسته ها به بیمار شوک وارد می کند.

• الکتروشوک داخلی دستی (Manual internal defibrillator)

این دستگاه با استفاده از الکترودهای داخلی به طور مستقیم به قلب شوک وارد می کند و در قفسهی سینهی باز استفاده می شود. این دستگاه در سال 1959 اختراع شد و کاربرد آن بیشتر داخل اتاق عمل است.

• الکتروشوک قلبی پوشیدنی (Wearable cardiac defibrillator)

انجام تحقیقات روی الکتروشوک قابل کاشت، منجر به اختراع دستگاه الکتروشوک پوشیدنی یا WCD ها شد که نوعی دفیبریلاتور خارجی قابل حمل هستند و بیشتر برای بیمارانی استفاده می شوند که نیاز اورژانسی به شوک قلبی ندارند. این دستگاه در صورتی که توسط بیمار پوشیده شود، می تواند حرکات قلب را در طول شبانه روز بررسی کرده و در مواقع ضروری به قلب شوک وارد کند، با این حال تعداد آن در بازار محدود است.